Hướng dẫn sử dụng máy bơm màng khí nén hiệu quả và an toàn
Máy bơm màng khí nén là một trong những thiết bị bơm công nghiệp được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như sơn, hóa chất, thực phẩm, mỹ phẩm, xử lý nước thải… Với ưu điểm tự mồi, bơm được nhiều loại chất lỏng – kể cả hóa chất ăn mòn hoặc dung dịch đặc – dòng máy này ngày càng trở thành lựa chọn quan trọng trong sản xuất hiện đại.
Tuy nhiên, để thiết bị vận hành ổn định, đạt hiệu suất tối đa và kéo dài tuổi thọ, người sử dụng cần nắm rõ kiến thức cơ bản, nguyên lý hoạt động, quy trình lắp đặt – vận hành và cách bảo trì đúng chuẩn.
1. Kiến Thức Cơ Bản Về Máy Bơm Màng Khí Nén
Máy bơm màng là dòng bơm thể tích, hoạt động bằng chuyển động qua lại của hai màng bơm để tạo lực hút – đẩy chất lỏng. Màng bơm thường làm bằng teflon, nhựa, cao su, phù hợp cho nhiều loại môi trường và chất lỏng.
1.1. Bơm màng khí nén là gì?
Bơm màng khí nén sử dụng nguồn khí từ máy nén khí để tạo áp lực vận chuyển chất lỏng, không dùng động cơ điện, an toàn trong môi trường có nguy cơ cháy nổ hoặc khi bơm hóa chất độc hại.
Ưu điểm nổi bật:
- Tự mồi nhanh
- Chạy khô được trong thời gian ngắn
- Không sinh nhiệt
- Ít bảo trì
- Hoạt động an toàn trong môi trường dễ cháy nổ
1.2. Cấu tạo chung
Một bơm màng khí nén gồm:
- Thân bơm
- Hai màng bơm
- Van bi (ball valve)
- Buồng chứa chất lỏng
- Bộ chia khí (air valve)
- Đế bơm và các cổng kết nối
Vật liệu có thể là PP, PVDF, inox, nhôm hoặc teflon tùy ứng dụng.
2. Nguyên Lý Hoạt Động Của Bơm Màng Khí Nén
Bơm hoạt động dựa trên áp lực khí nén:
Khí nén tác động lên màng bơm bên trái → màng co lại → hút chất lỏng vào buồng bơm. Đồng thời, màng bên phải giãn ra → đẩy chất lỏng ra ngoài.
Chu trình lặp liên tục, tạo dòng chảy ổn định mà không cần trục quay hay motor điện.
Cơ chế này giúp bơm hoạt động an toàn, không dùng dầu bôi trơn, ít hỏng hóc và vận hành ổn định trong môi trường độc hại hoặc dễ cháy nổ.
3. Hướng Dẫn Lắp Đặt Máy Bơm Màng Khí Nén
Để đạt hiệu suất tối ưu, cần tuân thủ các nguyên tắc lắp đặt sau:
3.1. Vị trí đặt bơm
- Nên đặt gần nguồn chất lỏng nhất.
- Hạn chế hút cao quá 3m để tránh cavitation (xâm thực).
3.2. Đường ống hút và xả
- Không nhỏ hơn kích thước cổng bơm.
- Giảm tối đa khớp nối để hạn chế tổn thất áp suất.
- Ống hút nên đặt xiên để tránh hút cặn đáy.
3.3. Ống dẫn khí nén
- Dùng dây khí mềm ≥13mm để giảm rung.
- Trang bị bộ lọc khí – van điều áp – tách nước.
3.4. Thiết bị hỗ trợ
- Bình điều áp (WR Tranquilizer): giảm rung lắc, làm ổn định lưu lượng.
- Van an toàn: bảo vệ khi áp quá cao.
- Lọc khí: ngăn nước và tạp chất vào van khí.
4. Hướng Dẫn Sử Dụng Bơm Màng Đúng Cách
Bước 1: Cấp khí nén từ từ Mở van khí nhẹ nhàng để tránh giật màng. Áp suất tối đa: 8,6 bar (125 psi).
Bước 2: Mở van hút – van xả Ứng dụng phun sơn:
- Súng phun áp lực: 1–1,5 bar
- Hệ thống cốc trên/dưới: <1 bar
Bước 3: Kiểm tra dòng chảy Dòng chảy lúc đầu có thể giật nhẹ do còn khí trong ống. Nếu bơm không hút: kiểm tra ống hút hoặc van bi.
5. Sử Dụng Bơm Màng Khí Nén Hiệu Quả & Bền Bỉ
- Chọn đúng loại bơm Dựa vào: Loại chất lỏng – Độ ăn mòn – Độ nhớt – Lưu lượng và áp suất yêu cầu
- Kiểm tra & bảo trì định kỳ Màng bơm – Van – Đường khí – Dầu và bộ lọc
- Vận hành đúng kỹ thuật Không cấp khí quá mạnh – Không bơm dung dịch chứa hạt lớn – Tuân thủ hướng dẫn nhà sản xuất
- Sử dụng đường ống – van đạt chuẩn Kích thước phù hợp – Không rò rỉ – Khớp nối siết chặt
- Đào tạo người vận hành Sử dụng bơm – Xử lý sự cố – Quy trình vệ sinh – bảo dưỡng
>>> Xem thêm: Phụ tùng bơm màng
6. Vệ Sinh Bơm Màng Sau Khi Sử Dụng
6.1. Vệ sinh nhanh
- Rút đầu hút khỏi dung dịch → đưa vào nước sạch hoặc dung môi tẩy rửa.
- Cho bơm chạy 3–5 phút để làm sạch.
- Lau khô toàn bộ bề mặt ngoài.
6.2. Vệ sinh chuyên sâu
- Kiểm tra màng (rách – phồng – giãn).
- Kiểm tra ron – bi – đế van và thay mới nếu mòn.
- Làm sạch buồng bơm và toàn bộ đường ống.
7. Lưu Ý Quan Trọng Khi Sử Dụng
- Không dùng khí nén ẩm hoặc lẫn dầu.
- Không để bơm chạy khô thời gian dài.
- Lắp ống giãn nở để giảm rung.
- Vệ sinh bơm ngay sau mỗi ca làm việc.
- Không tự ý tháo máy nếu không có chuyên môn.
- Bảo quản bơm nơi khô thoáng khi không dùng.
8. Bảo Dưỡng Định Kỳ Bơm Màng Khí Nén
- Kiểm tra áp suất đầu vào và lưu lượng.
- Siết chặt bulong – khớp nối tránh rò rỉ.
- Kiểm tra buồng khí, màng bơm mỗi 1–3 tháng.
- Làm sạch lỗ thông gió và bộ lọc khí.
- Bảo dưỡng tổng thể 2–3 lần/năm.
9. Cách Bảo Quản Máy Bơm Màng Khí Nén Đúng Chuẩn
- Vệ sinh sạch, xả khô hoàn toàn trước khi lưu trữ.
- Đặt máy nơi khô ráo, tránh nắng – ẩm – hóa chất.
- Đóng van đúng quy trình khi dừng máy.
- Không để bơm hoạt động khi không có chất lỏng.
Sử dụng máy bơm màng khí nén đúng cách không chỉ giúp tối ưu hiệu suất mà còn giảm chi phí vận hành, hạn chế hư hỏng và kéo dài tuổi thọ thiết bị. Hãy tuân thủ chuẩn lắp đặt – vận hành – vệ sinh – bảo dưỡng để đảm bảo máy luôn hoạt động ổn định và an toàn nhất.
Nguyễn Cường GODO đang là chuyên viên kỹ thuật GODO Việt Nam kinh nghiệm 10 năm làm việc trong lĩnh vực máy bơm màng. Am hiểu nguyên lý hoạt động, cấu tạo và ứng dụng của các loại máy bơm màng khí nén, bơm màng điện, bơm màng hóa chất, bơm thực phẩm, v.v.
